Thưa quý vị, ung thư da là kết quả của sự phát triển bất thường của tế bào da, chủ yếu do da bị tổn thương bởi tia cực tím (UV) phát ra từ ánh sáng mặt trời. Nếu được phát hiện sớm, thì ung thư da là dạng ung thư có khả năng chữa khỏi cao nhất. Tuy nhiên, không chữa trị kịp thời, ung thư da có thể thay đổi diện mạo một người, và có trường hợp, đưa đến tử vong.
Các loại ung thư da
Mời nghe bài viết trên đài VOA
Ung thư da có thể xảy đến cho bất cứ ai ở bất cứ lứa tuổi nào. Các cựu Tổng Thống Mỹ, như Ronald Reagan, Bill Clinton và Tổng Thống George W. Bush, đều đã được chữa trị về bệnh ung thư da hoặc những vết loét tiền ung thư. Một số những nhân vật nổi tiếng thế giới khác mắc bệnh ung thư da hoặc có triệu chứng tiền ung thư đã được chữa trị, gồm có các nữ diễn viên điện ảnh Elizabeth Taylor, Cybill Shepherd và Melanie Griffith. Cả 3 nữ tài tử này đều sống sót.
Nhưng không phải ai cũng may mắn như thế. Nhạc sĩ Bob Marley qua đời năm 1981 sau khi ung thư tế bào hắc tố di căn sang các mô khác trong cơ thể ông. U hắc tố là một trong các hình thức nghiêm trọng nhất của ung thư da.
Nguyên do chủ yếu gây ra ung thư da là tia cực tím trong ánh nắng mặt trời. Ánh nắng và sức nóng của mặt trời có thể thay đổi những hóa chất trong làn da. Tia cực tím, gọi tắt là UV, có thể làm cháy da. Và theo thời gian, có thể phát bệnh ung thư.
Bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh ung thư da. Tuy nhiên có nguy cơ cao nhất là những người có làn da trắng, tóc và mắt màu sáng hơn. Có tiền sử bị sạm nắng nặng thời còn nhỏ, tăng nguy cơ ung thư da khi trưởng thành. Tắm nắng mà không bảo vệ da với kem chống nắng hoặc với quần áo, có thể tăng nguy cơ phát tác ung thư da.
Trong những năm gần đây, nhiều phụ nữ – đặc biệt ở các nước Tây phương, thường sử dụng các giường tắm nắng nhân tạo để có một làn da rám nắng, nâu hồng, mà không cần phơi nắng. Tia cực tím được dùng trong kỹ thuật làm sạm da như thế, là một nguyên do có khả năng cao gây ung thư da.
Một yếu tố khác không thể gạt bỏ là yếu tố di truyền.
Hai hình thức ung thư da phổ biến nhất là ung thư tế bào đáy, và ung thư tế bào vảy. Nhưng hình thức nguy hiểm hơn nhiều, là ung thư tế bào hắc tố, gọi tắt là u hắc tố (melanoma). U hắc tố có thể phát tác nơi những vùng da không bị phơi nắng. Hình thức ác tính khởi sự trong các tế bào tạo ra màu nâu sậm. Thường thì u hắc tố trông giống như một đốm trên da màu nâu có dạng bất thường. Đốm này có thể nổi cục hoặc bằng phẳng.
Một dấu hiệu khác đáng lưu ý và nên kiểm tra là một vết da đổi màu và sự xuất hiện của những vết sậm không đều đặn xuất hiện quanh một nốt ruồi có sẵn.
Đa số những người phát triển u hắc tố là đàn ông da trắng trên 50 tuổi. Không chữa trị kịp thời, hình thức ung thư này có thể nhanh chóng lan ra những nơi khác. Mỗi năm tại Hoa Kỳ, hơn 68.000 người được chẩn đoán đã phát triển u hắc tố. Viện nghiên cứu Ung thư Quốc gia ước lượng là trong năm 2009, có 8.650 ca tử vong vì bệnh này.
Chẩn đoán và Chữa trị:
Phát hiện càng sớm, cơ may chữa khỏi càng cao và điều trị càng dễ dàng. Đó là lý do vì sao các bác sĩ khuyên chúng ta nên tự khám lấy mỗi tháng, xem khắp người, từ đầu tới chân, có biến đổi khác thường nào trên da hay không, có đốm da nào đổi màu, có chu vi bất thường, đổi kích thước, độ dầy vv, hay không.
Nên đi khám bác sĩ trong trường hợp một nốt ruồi tự dưng rỉ máu, hoặc phát triển lớn hơn 6 mm, hoặc gây khó chịu khiến ta muốn xoa nắn nó. Điều quan trọng là phải sớm nhận ra những dấu hiệu báo trước, trước khi u ác tính có thể di căn sang nơi khác.
Các chuyên gia khuyên chúng ta nên tìm hiểu làn da của mình để có thể sớm nhận ra bất cứ đột biến nào. Có người khuyên nên chụp hình tất cả các nốt ruồi, ghi ngày giờ, kích thước, để có thể so sánh theo thời gian.
Cách điều trị tùy thuộc vào hình thức ung thư, kích thước, địa điểm trên cơ thể, và độ sâu của u bướu. Một số yếu tố khác gồm tuổi tác và tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân.
Nếu u chưa lan sang nơi khác, bác sĩ có thể mổ cắt các tế bào ung thư. Trong trường hợp u hắc tố đã lan, bác sĩ có thể dùng thuốc hoặc quang tuyến để diệt tế bào ung thư, và giảm bớt kích thước của u ác tính. Ngoài ra còn một số cách chữa trị khác, sử dụng hệ thống miễn nhiễm của cơ thể để chống ung thư.
Tháng trước, các nhà nghiên cứu báo cáo về một loại thuốc đang trong vòng thí nghiệm có khả năng cải thiện cơ may sống sót nơi một số bệnh nhân mắc bệnh ung thư da ác tính. Dựa trên kết quả nghiên cứu, thuốc ipilimumab giúp hệ thống phòng vệ tự nhiên của cơ thể chống trả bệnh ung thư. Nhóm bệnh nhân được dùng thuốc này trung bình sống 10 tháng, so với 6 tháng nơi các bệnh nhân không được uống thuốc.
Công ty dược phẩm Bristol-Myers Squibb hy vọng có thể xin được giấy phép để bán thuốc ipilimumab ra thị trường trước cuối năm nay.
Đề nghị của Trung tâm CDC:
Nên hạn chế và tránh phơi nắng để tránh ung thư da
Trung tâm Phòng Chống Dịch Bệnh Hoa Kỳ (CDC) đề nghị, để tránh ung thư da, nên hạn chế và tránh phơi nắng quanh năm, không chỉ vào mùa hè.
CDC nói tia cực tím (UV) trong ánh sáng mặt trời có thể ảnh hưởng đến chúng ta ngay cả trong những ngày có mây, cũng như những ngày có nhiều nắng. Vào mùa hè, thời gian nguy hiểm nhất trên lục địa Hoa Kỳ kéo dài từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.
Nên đội mũ và mặc quần áo sậm màu, bằng vải cô-tông, và chớ nên quên mang kiếng mát có khả năng ngăn tia cực tím để bảo vệ mắt.
Một lời khuyên khác là nên tránh xa các giường tắm nắng nhân tạo vì tia cực tím được dùng trong kỹ thuật làm sạm da gây hại cho da.
Tia cực tím có thể xuyên qua da và làm tổn thương các tế bào, và là nguyên nhân chủ yếu đưa đến phần lớn các ca ung thư da, các vết nhăn và nốt tàn nhang thường xuất hiện với tuổi tác.
Tóm lại:
1. Nên giảm thời gian phơi nắng, tránh tiếp xúc với tia cực tím do mặt trời phát ra.
2. Khám định kỳ để kiểm tra các dấu hiệu ung thư da. Dấu hiệu thường thấy của ung thư tế bào hắc tố thường là biến đổi bất thường của một nốt ruồi có sẵn, hoặc sự xuất hiện của những nốt ruồi mới đáng nghi ngờ. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ ngay, nếu thấy có gì khả nghi.
3. Nên dùng kem chống nắng trước khi phơi nắng, bôi vào tất cả những vùng phơi nắng, kể cả môi, 30 phút trước khi ra nắng. Nên sử dụng các loại kem có chức năng chống tác hại của tia UVA và UVB.
Mời xem clip về một số phương pháp chống lão hóa da để trẻ lâu - HTV1
Các loại ung thư da
Mời nghe bài viết trên đài VOA
Ung thư da có thể xảy đến cho bất cứ ai ở bất cứ lứa tuổi nào. Các cựu Tổng Thống Mỹ, như Ronald Reagan, Bill Clinton và Tổng Thống George W. Bush, đều đã được chữa trị về bệnh ung thư da hoặc những vết loét tiền ung thư. Một số những nhân vật nổi tiếng thế giới khác mắc bệnh ung thư da hoặc có triệu chứng tiền ung thư đã được chữa trị, gồm có các nữ diễn viên điện ảnh Elizabeth Taylor, Cybill Shepherd và Melanie Griffith. Cả 3 nữ tài tử này đều sống sót.
Nhưng không phải ai cũng may mắn như thế. Nhạc sĩ Bob Marley qua đời năm 1981 sau khi ung thư tế bào hắc tố di căn sang các mô khác trong cơ thể ông. U hắc tố là một trong các hình thức nghiêm trọng nhất của ung thư da.
Nguyên do chủ yếu gây ra ung thư da là tia cực tím trong ánh nắng mặt trời. Ánh nắng và sức nóng của mặt trời có thể thay đổi những hóa chất trong làn da. Tia cực tím, gọi tắt là UV, có thể làm cháy da. Và theo thời gian, có thể phát bệnh ung thư.
Bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh ung thư da. Tuy nhiên có nguy cơ cao nhất là những người có làn da trắng, tóc và mắt màu sáng hơn. Có tiền sử bị sạm nắng nặng thời còn nhỏ, tăng nguy cơ ung thư da khi trưởng thành. Tắm nắng mà không bảo vệ da với kem chống nắng hoặc với quần áo, có thể tăng nguy cơ phát tác ung thư da.
Trong những năm gần đây, nhiều phụ nữ – đặc biệt ở các nước Tây phương, thường sử dụng các giường tắm nắng nhân tạo để có một làn da rám nắng, nâu hồng, mà không cần phơi nắng. Tia cực tím được dùng trong kỹ thuật làm sạm da như thế, là một nguyên do có khả năng cao gây ung thư da.
Một yếu tố khác không thể gạt bỏ là yếu tố di truyền.
Hai hình thức ung thư da phổ biến nhất là ung thư tế bào đáy, và ung thư tế bào vảy. Nhưng hình thức nguy hiểm hơn nhiều, là ung thư tế bào hắc tố, gọi tắt là u hắc tố (melanoma). U hắc tố có thể phát tác nơi những vùng da không bị phơi nắng. Hình thức ác tính khởi sự trong các tế bào tạo ra màu nâu sậm. Thường thì u hắc tố trông giống như một đốm trên da màu nâu có dạng bất thường. Đốm này có thể nổi cục hoặc bằng phẳng.
Một dấu hiệu khác đáng lưu ý và nên kiểm tra là một vết da đổi màu và sự xuất hiện của những vết sậm không đều đặn xuất hiện quanh một nốt ruồi có sẵn.
Đa số những người phát triển u hắc tố là đàn ông da trắng trên 50 tuổi. Không chữa trị kịp thời, hình thức ung thư này có thể nhanh chóng lan ra những nơi khác. Mỗi năm tại Hoa Kỳ, hơn 68.000 người được chẩn đoán đã phát triển u hắc tố. Viện nghiên cứu Ung thư Quốc gia ước lượng là trong năm 2009, có 8.650 ca tử vong vì bệnh này.
Chẩn đoán và Chữa trị:
Phát hiện càng sớm, cơ may chữa khỏi càng cao và điều trị càng dễ dàng. Đó là lý do vì sao các bác sĩ khuyên chúng ta nên tự khám lấy mỗi tháng, xem khắp người, từ đầu tới chân, có biến đổi khác thường nào trên da hay không, có đốm da nào đổi màu, có chu vi bất thường, đổi kích thước, độ dầy vv, hay không.
Nên đi khám bác sĩ trong trường hợp một nốt ruồi tự dưng rỉ máu, hoặc phát triển lớn hơn 6 mm, hoặc gây khó chịu khiến ta muốn xoa nắn nó. Điều quan trọng là phải sớm nhận ra những dấu hiệu báo trước, trước khi u ác tính có thể di căn sang nơi khác.
Các chuyên gia khuyên chúng ta nên tìm hiểu làn da của mình để có thể sớm nhận ra bất cứ đột biến nào. Có người khuyên nên chụp hình tất cả các nốt ruồi, ghi ngày giờ, kích thước, để có thể so sánh theo thời gian.
Cách điều trị tùy thuộc vào hình thức ung thư, kích thước, địa điểm trên cơ thể, và độ sâu của u bướu. Một số yếu tố khác gồm tuổi tác và tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân.
Nếu u chưa lan sang nơi khác, bác sĩ có thể mổ cắt các tế bào ung thư. Trong trường hợp u hắc tố đã lan, bác sĩ có thể dùng thuốc hoặc quang tuyến để diệt tế bào ung thư, và giảm bớt kích thước của u ác tính. Ngoài ra còn một số cách chữa trị khác, sử dụng hệ thống miễn nhiễm của cơ thể để chống ung thư.
Tháng trước, các nhà nghiên cứu báo cáo về một loại thuốc đang trong vòng thí nghiệm có khả năng cải thiện cơ may sống sót nơi một số bệnh nhân mắc bệnh ung thư da ác tính. Dựa trên kết quả nghiên cứu, thuốc ipilimumab giúp hệ thống phòng vệ tự nhiên của cơ thể chống trả bệnh ung thư. Nhóm bệnh nhân được dùng thuốc này trung bình sống 10 tháng, so với 6 tháng nơi các bệnh nhân không được uống thuốc.
Công ty dược phẩm Bristol-Myers Squibb hy vọng có thể xin được giấy phép để bán thuốc ipilimumab ra thị trường trước cuối năm nay.
Đề nghị của Trung tâm CDC:
Nên hạn chế và tránh phơi nắng để tránh ung thư da
Trung tâm Phòng Chống Dịch Bệnh Hoa Kỳ (CDC) đề nghị, để tránh ung thư da, nên hạn chế và tránh phơi nắng quanh năm, không chỉ vào mùa hè.
CDC nói tia cực tím (UV) trong ánh sáng mặt trời có thể ảnh hưởng đến chúng ta ngay cả trong những ngày có mây, cũng như những ngày có nhiều nắng. Vào mùa hè, thời gian nguy hiểm nhất trên lục địa Hoa Kỳ kéo dài từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.
Nên đội mũ và mặc quần áo sậm màu, bằng vải cô-tông, và chớ nên quên mang kiếng mát có khả năng ngăn tia cực tím để bảo vệ mắt.
Một lời khuyên khác là nên tránh xa các giường tắm nắng nhân tạo vì tia cực tím được dùng trong kỹ thuật làm sạm da gây hại cho da.
Tia cực tím có thể xuyên qua da và làm tổn thương các tế bào, và là nguyên nhân chủ yếu đưa đến phần lớn các ca ung thư da, các vết nhăn và nốt tàn nhang thường xuất hiện với tuổi tác.
Tóm lại:
1. Nên giảm thời gian phơi nắng, tránh tiếp xúc với tia cực tím do mặt trời phát ra.
2. Khám định kỳ để kiểm tra các dấu hiệu ung thư da. Dấu hiệu thường thấy của ung thư tế bào hắc tố thường là biến đổi bất thường của một nốt ruồi có sẵn, hoặc sự xuất hiện của những nốt ruồi mới đáng nghi ngờ. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ ngay, nếu thấy có gì khả nghi.
3. Nên dùng kem chống nắng trước khi phơi nắng, bôi vào tất cả những vùng phơi nắng, kể cả môi, 30 phút trước khi ra nắng. Nên sử dụng các loại kem có chức năng chống tác hại của tia UVA và UVB.
Mời xem clip về một số phương pháp chống lão hóa da để trẻ lâu - HTV1
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét